کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان

اطلاعات بیشتر در اینستاگرام وبلاگ: shirazemo@

کانون، سازمان ناسودبرفرهنگی و هنری است که برای پر کردن کمبود آثار و محصولات فرهنگی برای کودکان و نوجوانان، در دی‌ماه 1344 به ریاست فرح پهلوی و مدیریت لیلی امیر ارجمند فعالیت خود را آغاز کرد. لیلی جهان آرا که تحصیلات خود را در سال 1342 با دریافت فوق لیسانس کتابداری از دانشگاه رانگرز نیوجرسی به اتمام رسانید از فرح؛ دوست قدیمی اش خواست امکاناتی برای تاسیس کانون برای خردسالان به وی بدهد.

با پیشنهاد امیرارجمند به فرح قطعه زمینی در جلالیه به کانون واگذار شد. نخستین کتابخانه کانون در فضای پارک فرح تهران گشوده شد و به دنبال آن دومین کتابخانه کودک و نوجوان در باغشاه تهران تاسیس شد. در بدو امر هما زاهدی و احسان یارشاطر (موسس بنگاه ترجمه و نشر کتاب) با او همکاری را آغاز کردند. اولین کاری که کانون انجام داد، انتشار صفحه‌ای با عنوان «دخترک دریا» بود که از روی کتابی با همین نام، ترجمه و طراحی شده توسط خود فرح روی یک صفحه 45 دور تهیه شد و با پول فروش آن، سرمایه اولیه کانون به دست آمد.

 اگرچه تأسیس و راه اندازی کتابخانه ها، رکن اساسی کانون بود اما کتاب های مناسب برای کودکان در زبان فارسی آنقدر نبود که شوق مطالعه را در آنها برانگیزد. به همین دلیل فیروز شیروانلو، نخستین مدیر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، با دعوت از نویسندگان و شاعران با گرایش های فکری و ادبی مختلف، برنامه منظمی را برای تولید و انتشار آثار مناسب برای کودکان و نوجوانان را در کانون آغاز کرد. کانون، کتاب هایى را نشر مى داد که هدفش نمونه سازى بود و هم از جهت ویرایش محتوى و هم از جهت فرم و نقاشى کتاب، الگو بود.

از آنجا که کارى تازه بود، بسیارى از نویسندگان، تصویرگران و مترجمان به این جمع پیوستند. کانون از همکاری کشورهایی چون فرانسه، ایالات متحده آمریکا و مجارستان (در زمینه نقاشی کتاب کودکان) استفاده‌های فراوان برد. درآنجا تنها کتاب نمى خواندند بلکه همچنین همراه با مربیان کاردان و شایسته نقاشى مى کشیدند و قصه خوانى و نمایش، اسباب بازی، فیلم سازی، انیمیشن، تئاتر عروسکی، آموزش زبان، بازی های فکری به اجرا در می آمد. هر که ذوقى داشت بى هیچ سد و بندى مى توانست در این مراکز فرهنگى حضور یابد و رایگان از خدمات این مراکز بهره مند شود. بسیارى از کودکان و نوجوانان عضو کتابخانه ها، سالهاى بعد در شمار برجسته ترین هنرمندان میهن ما به حساب آمده اند.

در شیراز اولین مرکزی که به این پرورشگاه فکری کودکان و نوجوانان اختصاص داده شد؛ باغ ملی شیراز، چهارراه حافظیه؛ محل کارناوال های سالانه بود و مرکز دقیقاً روبروی رستوران غار واقع بود؛ که در سال 46 افتتاح شد و دومین مرکز در پارک ولیعهد در سال 48 (که 15 پیش تخریب شد) و بعد ها در پارک قوری و سایر قسمت های شیراز شعبه هایی تاسیس شد. اکنون در طرح توسعه باغ ملی؛ نخستین مرکز در آستانه تخریب قرار دارد.